قديم يونان جي تاريخدان، جنگي علمن جي ماهر ۽ سياسي مُفڪر ”ٿيوسيڊائيڊس“ جي ڪتاب ”هسٽري آف پيلوپونيشين وارس“ (431 کان 404 ق.م) ۾، يونان منجهه طاقت جي زور تي ڪيل سياست ۽ يوناني پاڙيسري قبيلن جي پاڻ ۾ ڪيل جهيڙن جا منفرد قصا بيان ٿيل آهن. ڪتاب ۾ يوناني رياست اسپارٽا جي ماتحت قبيلي طرفان ايٿنز رياست جي حڪومت سان گڏجي، اسپارٽا جي شهري رياست خلاف وڙهڻ کان انڪار ڪرڻ تي، ايٿنز جو سفير چئي ٿو: ”انصاف جي تقاضا اها آهي ته جنهن ۾ جيتري طاقت آهي، اهو پنهنجي طاقت لڳائي مخالف کي چِت ٿيڻ تي مجبور ڪري. ان کان پوءِ ڪمزور ڌُر کي طاقتور ڌُر وٽان جيڪي ڪجهه ملي، ان کي قبول ڪرڻو آهي.“ جنگ ۾ ڌُر ٿيڻ تي ميليئان ، قبيلي جي انڪار ڪرڻ سبب ايٿينز جي حڪومت ”ميليئان“ رياست جا سڀ جوان ۽ ويڙهه جي صلاحيت رکندڙ مرد مارائي ڇڏيا ۽ سندن عورتون ۽ ٻار غلام بڻائي کپائي ڇڏيا. انهيءَ تي ايٿنز جي حڪومت جو هڪ سفارتڪار چئي ٿو: ”اهو قانون (طاقتور هيڻي تي حاوي رهندو) اسان جو ٿاڦيل نه پر پُراڻي جُڳ کان هلندو اچي ٿو ۽ اسان ڪي پهريان انسان نه آهيون، جن اهو قانون عملي طور استعمال ڪيو هجي. انهيءَ قانون کي اسان کان پوءِ ايندڙ قومون به استعمال ڪنديون.“ بين الاقوامي تعلقات جي علم ۾ هنن مختصر مڪالمن جي اهميت هر دور ۾ ٿيندڙ علمي بحث مباحثي جو مرڪزي نُڪتو رهي آهي. بين الاقوامي تعلقات جي ماهرن تبديل ٿيل نئين دور ۾ وڏي ڪوشش ڪئي آهي ته: ”ڏاڍو هيڻي تي سدائين حاوي رهندو.“ واري اصول کي، نئين عالمي سرشتي مان ٻاهر ڪڍي، برابري جي بنياد تي نئين دنيا اڏجي، پر اڃا ڪا به خاطر خواهه ڪاميابي حاصل نه ٿي سگهي آهي. هزارين سال گُذرڻ باوجود، دُنيا اڄ به طاقت جي بُنياد تي رياست جو بين الاقوامي تعلقات ۾ مقام طئي ڪري رهي آهي